Binnenklimaat

Op vrijwel elke werkplek waar werknemers hun functie uitvoeren, zullen werk gerelateerde klachten voorkomen. Van de werk gerelateerde klachten kunnen met name klachten met betrekking tot het binnenklimaat verstrekkende gevolgen hebben.

Onderzoek van Professor Fanger heeft aangetoond dat bij optimale omstandigheden alsnog 5 tot 10% van de werknemers klachten heeft in relatie tot het binnenklimaat. Het niet tijdig behandelen van deze klachten kan uiteindelijk leiden tot ziekteverzuim. Om dit te voorkomen dient men een systematiek te volgen om de klachten op een adequate wijze te registreren en deze (indien van toepassing) op te lossen. Deze systematiek dient een goede balans te hebben tussen de kosten en baten ten aanzien van de te nemen maatregelen.

Wettelijke regels inzake binnenklimaat
Het binnenklimaat is onlosmakelijk verbonden met de Arbeidsomstandighedenwet die in Nederland een steeds belangrijkere positie inneemt met betrekking tot de bedrijfsvoering van ondernemingen.

De regels van de Arbowet zijn duidelijk. Zo is in artikel 3 van het zogenaamde ‘optimaliseringbeginsel’ geformuleerd dat de werkgever verplicht is te zorgen voor een zo groot mogelijke veiligheid en bescherming van de gezondheid en het welzijn van haar werknemers.

Het gaat hierbij niet slechts om het naleven van een aantal minimumvoorschriften, maar ook om het optimaliseren van de arbeidsomstandigheden.

Gevolgen onvoldoende binnenklimaat
De oorzaken van een slecht binnenklimaat zijn breeduit toegelicht in de loop der jaren en tevens is er veel aandacht geschonken aan meetmethoden om de kwaliteit van het binnenklimaat te bepalen. Een slecht binnenklimaat gaat gepaard met klachten van gebouwgebruikers. Deze komen voornamelijk terecht bij de preventieadviseur of gebouwbeheerder, welke geacht wordt iets met de klachten te doen. Indien deze klachten inadequaat of niet behandeld worden, kan dit leiden tot vergroting van de ontevredenheid of zelfs tot ziekteverzuim.

In de literatuur is de relatie tussen het binnenklimaat, ziekteverzuim en arbeidsproductiviteit inzichtelijk gemaakt. Hierin wordt beschreven dat circa 20% van het ziekteverzuim gerelateerd is aan het binnenklimaat. Het effect van een goed binnenklimaat is ook bekend. Het is aangetoond dat gunstige condities van het binnenklimaat de arbeidsproductiviteit met 5 tot 15% kunnen doen toenemen.

Dit betekent dat de werkgever klachten van medewerkers over het binnenklimaat niet naast zich neer kan leggen. Daarnaast is het ook niet in het voordeel van de instelling, aangezien een inadequate klachtenafhandeling het ziekteverzuim verhoogt en de productiviteit van de werknemers vermindert.

Meetmethoden ter bepaling kwaliteit binnenklimaat
U heeft de term ‘meten is weten’ vast wel eens gehoord. Het is een bij adviesbureaus veel geuite kreet. In veel gevallen is het een onzinnige uitspraak. De reden hiervoor is dat er in veel gevallen een onderzoek wordt voorgeschreven zonder gedegen analyse van de aanwezige binnenklimaatklachten. Dit doelloos meten levert namelijk weinig ‘weten’ op. Pas als er een goed beeld van de aanwezige binnenklimaatklachten is, kan er een passend onderzoek voorgeschreven worden en kan betekenis gegeven worden aan de verkregen meetdata uit het onderzoek.

Het verkrijgen van een goed beeld van de aanwezige binnenklimaatklachten kan op verschillende wijzen gebeuren. Dit kan gedaan worden door middel van het invullen van vragenlijsten. Deze methode is effectief, echter kan het in veel gevallen ook leiden tot het oproepen van vragen welke eerder niet aan de orde waren. Het is natuurlijk niet de bedoeling de klachten juist op te roepen.

Het verzamelen van klachten kan op een minder suggestieve wijze, namelijk door middel van het bijhouden van een goede klachtenregistratie van binnenklimaat gerelateerde klachten.

Overigens komt het ook voor dat de klachten van de melder verdwenen zijn na het uitvoeren van het onderzoek, zelfs als het onderzoek niets uitwijst: het zogenaamde ‘hawthorn’-effect. De klacht blijkt een andere oorzaak te hebben dan een slecht binnenklimaat. Door snel en met gepaste aandacht de klacht te behandelen, had het probleem ook opgelost kunnen worden.

Voordelen gebruik binnenklimaatklachten-registratie
Een binnenklimaatklachten-registratiesysteem omvat meer dan een notitie van de gemelde klachten. Het systeem dient informatie te bevatten hoe de gemelde klacht vertaald kan worden naar veel voorkomende binnenklimaatklachten. Hiermee wordt men in staat gesteld om een eerstelijnsonderzoek te kunnen starten en zodoende een onderzoeksrichting te kunnen bepalen. Daarnaast kunt u aan het systeem een schat aan managementinformatie onttrekken.

Het werken met een binnenklimaatklachten-registratiesysteem heeft voor u de volgende voordelen:
- U kunt de melder snel laten weten wat er is gedaan of gedaan zal worden om het probleem te verhelpen, zodat de klacht niet leidt tot ziekteverzuim;
- U vult het bestaande ziekteverzuimbeleid aan;
- U ontlast de werkzaamheden van de preventiemedewerker;
- U vergemakkelijkt de communicatie met uw Arbodienst en OR;
- U kunt door het archiveren van de klachten een klachtenpatroon opstellen en vanuit hier maatregelen nemen.

Zoals beschreven zijn de voordelen van het hanteren van een klachtenregistratiesysteem voor het binnenklimaat legio. Dit geldt zeker voor het Well Work Dashboard®. Hierin zijn naast de registratie van binnenklimaatklachten tevens modules opgenomen voor ongevallenregistratie, verwerking plan van aanpak uit RIE en een Legionellamodule.

Het is een investering om uw arbobeleid te kunnen optimaliseren en dat is iets dat telt.

Ing R. Hennep
BGW Advies